Bezsenność i zaburzenia snu to dość powszechny problem, który w krajach wysoko rozwiniętych dotyczy nawet 50% populacji. Osoby cierpiące na bezsenność zgłaszają nie tylko trudności w zasypianiu, ale także na zbyt wczesne budzenie się lub sen, który nie daje wypoczynku, więc w kontekście rozpoznawania bezsenności często bazuje się na subiektywnym odczuciu pacjenta.
Procesy neurobiologiczne odpowiedzialne za regulację snu są bardzo złożone i wiele układów neuroprzekaźnikowych jest z nim związanych, takich jak: układ kwasu gamma-aminomasłowego (GABA), układ serotoninowy, układ histaminowy, układ noradrenergiczny, układ melatoninowy i inne. Coraz więcej danych naukowych odnosi się także do roli układu endokannabinoidowego.
Kanabinoidy podobie jak inne związki endogenne takie 2-arachidonoiloglicerol, eikozanoidy i anandamid wpływają na układ endokanabinoidowy, który dzieli się na dwa typy receptorów: CB1 i CB2. Przypuszcza się, że receptory CB1 zlokalizowane głównie w centralnym układzie nerwowym tj. we wzgórzu, podwzgórzu, korze, hipokampie i podstawnej części przodomózgowia mogą być zaangażowane w indukcję snu. Wykazano również, że receptory CB1 wzmagają aktywację układu serotoninergicznego, co również wpływa potencjalnie rolę regulacyjną w cyklu snu i czuwania.
CBD i inne kanabinoidy coraz częściej są rozpatrywane jako środki wspomagające w terapii zaburzeń snu, ponieważ wiadomo że związki te wchodząc w interakcje z endokannabinoidami i innymi układami neurochemicznymi, wpływają na lęk, nastrój, funkcje autonomiczne, a także dobowy cykl snu/czuwania.
Bezsenność
Bezsenność, czyli zarówno problemy z zasypianiem, zła jakość snu jak i wybudzanie to jedne z najczęściej występujących dolegliwości. Chociaż istnieje wiele dostępnych leków nasennych, nie zawsze są one skuteczne, a farmakoterapii często towarzyszą skutki uboczne. Ponadto leki są często silnie uzależniające. Dlatego też poszukuje się innych alternatyw wśród naturalnie występujących substancji, które mogłyby zastąpić lub wspomóc leczenie farmakologiczne.
Jednym z nich są kanabinoidy w tym CBD, który jako związek wykazujący właściwości przeciwlękowe często bywa także stosowany w celu poprawy jakości snu i walki z bezsennością. Badania przeprowadzone na szczurach dowiodły, że CBD wpływa na zwiększenie ilości snu, a konkretnie wpływa na fazę REM, przy czym wpływ ten jest zależny od dawki, tj. wyższe dawki powodują opóźnienie tej fazy, natomiast średnie dawki powodują jej skrócenie. Inne badanie wykazało także, że CBD pozytywnie wpływa na fazę snu REM w przypadku gdy jej zaburzenie związane jest z lękiem, a także znacząco może wpływać na wydłużenie snu.
W badaniach opublikowanych w 2020 roku ocenie poddano wpływ podawania CBD na sen i lęk u ponad stu pacjentów. Przeprowadzone eksperymenty dowiodły, że u objawy lęku zmniejszyły się u 79% badanych, natomiast poprawę snu zaobserwowano u 66% pacjentów.
Bezdech senny
Oprócz samej bezsenności wiele osób boryka się z innymi problemami takimi jak np. bezdech senny, który jest jednym z najczęstszych zjawisk związanych z zaburzeniem oddychania podczas snu. Ostatnio również w tym kontekście wzrosło zainteresowanie kanabinoidami, głównie z uwagi na fakt, że wywołują neuromodulujący wpływ na zwój nerwu błędnego, i dowiedziono w badaniach, że receptory CB1 i CBD2 odgrywają istotna rolę w tłumieniu bezdechów, a stosowania kanabinoidów zmniejsza bezdechy i wpływa korzystnie także na spłycenie oddechu podczas snu. Uzyskane wstępne dane w tym zakresie są bardzo interesujące jednak w celu ustalenia konkretnych dawek CBD niezbędne jest przeprowadzenie większego randomizowanego badania kontrolnego w celu oceny długoterminowej skuteczności i potencjału wystąpienia działań niepożądanych.
Zespół stresu pourazowego
Zespół stresu pourazowego (PTSD) jest powszechnie kojarzony z szeregiem zaburzeń snu, w tym bezsennością i koszmarami sennymi. Jego patofizjologia wiąże się z rozregulowaniem serotoniny i noradrenaliny a także endogennych kannabinoidów.
Jeśli chodzi o leczenie tego zaburzenia to w kontekście leczenia z koszmarów sennych leczenie farmakologiczne jest mocno ograniczone dlatego też poszukuje się innych alternatyw, a kanabinoidy które zmniejszają aktywność ciała migdałowatego i podwzgórza, powodując zmniejszenie nadmiernej czujności i pobudzenia wydają się być dobrym wyborem. Przeprowadzone wstępne badania na syntetycznych kanabinoidach. W trzech niezależnych badaniach dowiedziono, że kanabinoidy wpływają na zmniejszenie intensywności koszmarów ora poprawę jakości i czasu snu. W przypadku stosowania samego CBD w leczeniu bezsenności u pacjentów z zespołem stresu pourazowego (PTSD) również wykazano zdecydowanie zmniejszone zaburzenia snu
Zaburzenia fazy REM
REM (rapid eye movement) czyli stadium snu z szybkimi ruchami gałek zwane także snem paradoksalnym, w którym wstępują marzenia senne. W przypadku zaburzeń snu wynikających z nieprawidłowości w fazie REM stosuje się środki farmakologoiczne lub melatoninę. Dotychczas przeprowadzono niewiele badań z zastosowaniem kanabionoidów u zdrowych pacjentów jednak badania użyciem CBD u pacjentów z chorobą Parkinsona wykazało zdecydowaną redukcję zaburzeń fazy REM bez żadnych skutków ubocznych.
Narkolepsja
Co ciekawe CBD może wpływać nie tylko na zaburzenia związane z zasypianiem ale także na narkolepsję. Narkolepsja to nadmierna senność w ciągu dnia, która wiąże się także z halucynacjami i katapleksją czyli nagłą utratą napięcia mięśniowego. Występowanie tego schorzenia wiąże się z brakiem oreksyny, która wytwarzana jest przez neurony podwzgórza. Do tej pory znane są tylko efekty badań przedklinicznych jednak w jednak w jednym z takich badań wykazano, że podanie CBD zwierzętom, u których występuje narkolepsja z niedoborem oreksyny, powoduje zablokowanie nadmiernej senności.
Chociaż znaleźć można wiele doniesień naukowych na temat wpływu CBD i innych kanabinoidów na sen i inne zaburzenia towarzyszące takie jak lęk, bezdech senny czy zespół stresu pourazowego to nadal brak jest badań klinicznych. Obecnie opublikowane dane są bardzo obiecujące, a profil bezpieczeństwa CBD w porównaniu z innymi kanabinoidami czy innymi farmaceutykami pozwala przypuszczać, że badania będą kontynuowane co byłoby bardzo cenne np. w kontekście ustalenia skutecznych dawek CBD do stosowania w przypadku występowania zaburzeń snu.
Źródła:
Shannon S, Lewis N, Lee H, Hughes S. Cannabidiol in anxiety and sleep: A large case series. Perm J 2019;23:18-041. DOI: https://doi.org/10.7812/ TPP/18-041
Chagas MH, Crippa JA, Zuardi AW, Hallak JE, Machado-de-Sousa JP, Hirotsu C, et al. Effects of acute systemic administration of cannabidiol on sleep-wake cycle in rats. J Psychopharmacol 2013;27(3):312-6
Hsiao YT, Yi PL, Li CL, Chang FC. Effect of cannabidiol on sleep disruption induced by the repeated combination tests consisting of open field and elevated plus-maze in rats. Neuropharmacology. 2012;62(1):373-84
Malhotra A, Ayas N, Patel SR, Peppard PE, Tufik S, Valentine K, et al. 0477 Americas Prevalence of OSA in Adults: Estimation Using Currently Available Data. Sleep. 2019;42:A191
Bitencourt RM, Takahashi RN. Cannabidiol as a Therapeutic Alternative for Post-traumatic Stress Disorder: From Bench Research to Confirmation in Human Trials. Front Neurosci 2018;12:502.
Cameron C, Watson D, Robinson J. Use of a synthetic cannabinoid in a correctional population for posttraumatic stress disorderrelated insomnia and nightmares, chronic pain, harm reduction, and other indications: a retrospective evaluation. J Clin Psychopharmacol 2014;34(5):559-64.
Fraser GA. The use of a synthetic cannabinoid in the management of treatment-resistant nightmares in posttraumatic stress disorder (PTSD). CNS Neurosci Ther 2009;15(1):84-8.
Jetly R, Heber A, Fraser G, Boisvert D. The efficacy of nabilone, a synthetic cannabinoid, in the treatment of PTSD-associated nightmares: A preliminary randomized, double-blind, placebocontrolled cross-over design study. Psychoneuroendocrinology. 2015;51:585-8.
Zalai D, Chung S, Hussain N, Shapiro C. Does cannabinoid really improve sleep? Testing the sleep effects of nabilone in chronic pain patients: a placebo-controlled, randomized, pilot study. Psychotherapy and Psychosomatics. 2015;84. Available at www. semanticscholar.org. Accessed 19 Dec 2020.
Chagas MH, Eckeli AL, Zuardi AW, Pena-Pereira MA, Sobreira-Neto MA, Sobreira ET, et al. Cannabidiol can improve complex sleep-related behaviours associated with rapid eye movement sleep behaviour disorder in Parkinson’s disease patients: a case series. J Clin Pharm Ther 2014;39(5):564-6.
Zuardi AW, Crippa JA, Hallak JE, Pinto JP, Chagas MH, Rodrigues GG, et al. Cannabidiol for the treatment of psychosis in Parkinson’s disease. J Psychopharmacol 2009;23(8):979-83.
Murillo-Rodriguez E, Millan-Aldaco D, Palomero-Rivero M, Morales-Lara D, Mechoulam R, Drucker-Colin R. Cannabidiol Partially Blocks the Excessive Sleepiness in Hypocretindeficient Rats: Preliminary Data. CNS Neurol Disord Drug Targets 2019;18(9):705-12.
Suraev AS, Marshall NS, Vandrey R, McCartney D, Benson MJ, McGregor IS, et al. Cannabinoid therapies in the management of sleep disorders: A systematic review of preclinical and clinical studies. Sleep Med Rev 2020;53:101339
Malvika Kaul, Phyllis C. Zee, Ashima S. Sahni, Effects of Cannabinoids on Sleep and their Therapeutic Potential for Sleep Disorders. Neurotherapeutics (2021) 18:217–227 https://doi.org/10.1007/s13311-021-01013-w
Murillo-Rodríguez E. The role of the CB1 receptor in the regulation of sleep. Prog Neuro-Psychopharmacol Biol Psychiatry 2008;32(6):1420-7.
Fan P. Cannabinoid agonists inhibit the activation of 5-HT3 receptors in rat nodose ganglion neurons. J Neurophysiol 1995;73(2):907-10.
Haj-Dahmane S, Shen R-Y. Modulation of the serotonin system by endocannabinoid signaling. Neuropharmacology. 2011;61(3): 414-20.
A.S. Suraev et al. Cannabinoid therapies in the management of sleep disorders: A systematic review of preclinical and clinical studies Sleep Medicine Reviews 53 (2020) 101339
Zhornitsky S, Potvin S. Cannabidiol in humans—the quest for therapeutic targets. Pharmaceuticals (Basel) 2012 May 21;5(5):529-52. DOI: https://doi. org/10.3390/ph5050529
Wszystkie produkty dostępne w sklepie CBDmed są w pełni bezpieczne, a ich jakość potwierdzają certyfikaty. Zapraszamy do zapoznania się z naszą pozostałą ofertą.
